لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک در پزشکی با علامت اختصاری SLE گونه‌ای از انواع بیماری‌های خود ایمنی است که در آن سیستم دفاعی بدن، علیه ارگان‌ها و بافت‌های پیوندی خودی عمل کرده و به‌آن‌ها آسیب می‌رساند. زنان در مقابل این بیماری ده‌برابر بیشتر از مردان آسیب‌پذیرند.
این بیماری اغلب پوست و چندین اندام داخلی را درگیر می‌کند و با وجود اتوآنتی بادی در خون همراه است. سیر بالینی لوپوس شامل دوره‌های فعالیت و بهبود است.
علایم و نشانه‌ها
لوپوس را از جمله بیماری‌های با عنوان «مقلد بزرگ» می‌دانند، چون معمولاً علائم آن شبیه به علائم بیماری‌های دیگر است. لوپوس یک آیتم کلاسیک در تشخیص افتراقی است، چون علائم آن بسیار تغییر می‌کنند و غیرقابل پیش‌بینی هستند. به همین خاطر تشخیص آن می‌تواند سخت باشد.
شکایات اولیه و مزمن این بیماری، شامل تب، ضعف، درد عضلانی، درد مفاصل و خستگی است. البته این نشانه‌ها جزو معیارهای تشخیص لوپوس نیستند، چون در ارتباط با بیماری‌های دیگر هم دیده می‌شوند. فلذا ظهور آن‌ها تنها همراه با علائم دیگر، اهمیت دارد.
لوپوس در زنان بیشتر از مردان بروز می‌کند، و درهمه ارگانهای بدن امکان درگیری وجوددارد
علائم پوست
این ضایعات شامل سه دسته است: لوپوس جلدی مزمن (دیسکی)، لوپوس جلدی تحت حاد، و لوپوس جلدی حاد.
افراد دستهٔ دیسکی ممکن است لکه‌های قرمز رنگ، ضخیم و پوسته پوسته بر سطح پوست خود نشان دهند. در دستهٔ دوم نیز لکه‌های قرمز و فلس مانند دیده می‌شوند، اما در آن‌ها این لکه‌ها لبه‌های واضح و مشخصی دارند. در دستهٔ سوم، افراد راش پوستی نشان می‌دهند که ممکن است راش پروانه‌ای (یا راش مالار) باشد. راش در ۳۰ تا ۶۰ درصد افراد مبتلا به لوپوس دیده می‌شود.، زخم‌های دهان و بینی و ضایعات پوستی از دیگر تظاهرات احتمالی این بیماری هستند.
ماهیچه‌ها و مفاصل
بیشترین علامت دیده شده در این بیماری، درد مفصل است که معمولاً در مفاصل کوچک دست‌ها و مچ دیده می‌شود. برخلاف آرتریت روماتوئید، در لوپوس معمولاً تخریب شدید مفاصل دیده نمی‌شود. کمتر از ده درصد افراد مبتلا به لوپوس دچار تغییر شکل در مفاصل دست و پا می‌شوند.
افراد مبتلا به لوپوس همچنین در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند.
احتمال التهاب عضله براثر مصرف دارو یابه‌دلیل خود بیماری وچود دارد
خون
کم خونی . کاهش پلاکت و گلبول‌های سفید ممکن است به‌دلیل خود بیماری یا عوارض جانبی داروهای مصرف شده، اتفاق بیفتد. افراد مبتلا به لوپوس ممکن است
قلب
لوپوس می‌تواند باعث پریکاردیت (التهاب لایهٔ خارجی قلب)، میوکاردیت (التهاب ماهیچهٔ قلب) یا اندوکاردیت (التهاب لایهٔ داخلی قلب) شود. اندوکاردیت در لوپوس از نوعِ غیرعفونی است، و به نامِ اندوکاردیت لیبمن-ساک هم نامیده می‌شود. آترواسکلروز هم در این افراد بیشتر دیده می‌شود، و سریعتر نیز پیشرفت می‌کند.
ریه‌ها
لوپوس می‌تواند باعث درد و التهاب پردهٔ جنب (پلورزی)شود، که به ندرت منجر به سندروم آب رفتن ریه‌ها و کاهش حجم ریه شود. دیگر اختلالات مربوط به ریه عبارتند از پولمونیت، بیماری مزمن ریه بینابینی، پرفشاری ریوی، آمبولی ریه، و هموراژی ریوی.
کلیه ها
لوپوس می‌تواند باعث التهاب در کلیه ها و ایجاد پروتیینوری شود
مغز
لوپوس می‌تواندبه شکلهای مختلف مغزرا درگیر کرده و به صورت تشنج یا سایکوز اختلال در سطح هوشیازی یا اختلالات روانپزشکی خود را نشان دهد.
علایم و نشانه‌هایی که ممکن است زنگ خطری برای عود بیماری لوپوس باشد:
خسته شدن بیش از حد انتظار
احساس ضعف مداوم
احساس درد در تمام بدن
داشتن تب به صورت خفیف یا شدید
بی‌اشتهایی مداوم
کاهش وزن ناخواسته
افزایش ریزش مو
خون‌ریزی از بینی به صورت مکرر
زخم‌های سقف دهان
بثورات پوستی در نقاط مختلف بدن
درد مفاصل
تورم مفاصل
خستگی مفاصل هنگام برخاستن از خواب
درد قفسه سینه با افزایش تنفس
تنگی نفس
سرفه همراه با خلط خونی
سردردهای غیرمعمول و مداوم
احساس حالت تهوع و استفراغ
احساس ناراحتی و درد در شکم به‌طور مداوم
ورم کردن پاها به‌طور مداوم
ورم کردن پلک‌ها
دیده شدن خون در ادرار
برای درمان لوپوس . از داروهایی چون هیدروکسی کلروکین وکورتیکواستروئید مؤثر است. در موارد شدید داروهای ضعیف‌کننده ایمنی مانند آزاتیوپرین، میکوفنولات موفتیل و سیکلوفسفامید استفاده می‌شود.
